Instytucje publiczne stoją przed coraz większym wyzwaniem: zapewnieniem równego dostępu do informacji wszystkim obywatelom – niezależnie od ich wieku, sprawności fizycznej czy poziomu zaawansowania technologicznego. Właśnie dlatego tak ważne stają się kwestie dostępności cyfrowej i inkluzywności, które przestały być jedynie opcją, a stały się obowiązkiem regulowanym przepisami prawa. Kluczową rolę w realizacji tych celów odgrywa wybór odpowiedniego systemu zarządzania treścią (CMS), który umożliwi tworzenie intuicyjnych, dostępnych i przyjaznych serwisów internetowych.
Jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań w instytucjach publicznych jest TYPO3 – elastyczny, otwartoźródłowy CMS zaprojektowany z myślą o rozbudowanych, profesjonalnych stronach internetowych. TYPO3 nie tylko wspiera zgodność z międzynarodowymi standardami dostępności (takimi jak WCAG 2.1), ale także oferuje szereg funkcjonalności, które ułatwiają projektowanie serwisów inkluzywnych. W niniejszym artykule przyjrzymy się bliżej temu, jak TYPO3 może wspierać dostępność cyfrową i przyczyniać się do budowania bardziej otwartego internetu dla wszystkich.
Czym jest dostępność cyfrowa i inkluzywność w kontekście serwisów publicznych?
Dostępność cyfrowa to projektowanie stron internetowych w taki sposób, aby mogły być w pełni obsługiwane, zrozumiałe i funkcjonalne dla jak najszerszego grona użytkowników – niezależnie od ich wieku, sprawności czy ograniczeń technologicznych. Dotyczy to między innymi osób niewidomych, niedowidzących, głuchych, z niepełnosprawnością ruchową, a także seniorów czy osób posługujących się alternatywnymi językami. W kontekście serwisów publicznych ma to ogromne znaczenie, ponieważ te portale pełnią rolę głównego źródła informacji oraz narzędzia kontaktu z administracją.
Inkluzywność oznacza natomiast projektowanie usług cyfrowych w taki sposób, aby były przyjazne i dostępne dla wszystkich grup społecznych – niezależnie od ich sytuacji życiowej, poziomu wykształcenia czy kompetencji cyfrowych. Serwis inkluzywny to taki, który nie wyklucza nikogo z grona użytkowników i realnie ułatwia korzystanie z treści każdemu obywatelowi.
Dostępność i inkluzywność nie są więc jedynie kwestią estetyki czy wygody – to konkretne obowiązki, które instytucje publiczne muszą realizować. W Polsce reguluje je ustawa z dnia 4 kwietnia 2019 r. o dostępności cyfrowej stron internetowych i aplikacji mobilnych podmiotów publicznych, będąca implementacją unijnej Dyrektywy (UE) 2016/2102. Zgodnie z przepisami, każdy podmiot publiczny ma obowiązek udostępniać swoje serwisy w sposób zgodny z wytycznymi WCAG 2.1 na poziomie co najmniej AA.
W praktyce oznacza to konieczność zapewnienia:
- odpowiedniego kontrastu kolorystycznego,
- możliwości poruszania się po stronie za pomocą samej klawiatury,
- dostępu do alternatywnych opisów dla grafik i multimediów,
- logicznej struktury nagłówków i formularzy,
- możliwości korzystania z serwisu przez czytniki ekranu.
Brak spełnienia tych wymagań może skutkować nie tylko wykluczeniem części użytkowników, ale również karami finansowymi lub negatywnym wizerunkiem instytucji. Dlatego już na etapie planowania serwisu publicznego warto postawić na rozwiązania systemowe, które ułatwiają wdrożenie dostępnych rozwiązań – jednym z nich jest TYPO3.
TYPO3 jako system CMS wspierający dostępność
TYPO3 to rozbudowany system zarządzania treścią (CMS), który wyróżnia się nie tylko elastycznością i stabilnością, ale przede wszystkim świadomym podejściem do standardów dostępności cyfrowej. Już na poziomie rdzenia systemu uwzględniono wiele funkcji mających na celu ułatwienie tworzenia serwisów spełniających wytyczne WCAG 2.1. TYPO3 nie traktuje dostępności jako dodatku – to jeden z fundamentów jego architektury.
CMS ten umożliwia edytorom tworzenie stron w sposób zgodny z zasadami semantyki HTML5, co ma ogromne znaczenie dla użytkowników korzystających z czytników ekranu. Strony budowane w TYPO3 mogą być z łatwością opatrzone odpowiednimi nagłówkami, opisami alternatywnymi dla grafik, etykietami formularzy oraz znacznikami ARIA wspomagającymi technologie asystujące. Co więcej, wiele oficjalnych rozszerzeń TYPO3 posiada wbudowane funkcje poprawiające dostępność – na przykład komponenty umożliwiające zmianę kontrastu, rozmiaru czcionki czy przełączanie wersji tekstowej strony.
Deweloperzy korzystający z TYPO3 mają również możliwość wyboru gotowych szablonów „a11y-friendly”, czyli domyślnie zgodnych z wymaganiami WCAG. TYPO3 wspiera także integracje z zewnętrznymi narzędziami do testowania dostępności, takimi jak Axe, Wave czy Lighthouse, co ułatwia regularne audyty i eliminowanie błędów.
Warto zaznaczyć, że TYPO3 posiada oficjalny zespół ds. dostępności (Accessibility Initiative), który nieustannie pracuje nad dalszym rozwojem funkcji ułatwiających spełnianie wymagań prawnych i społecznych w zakresie dostępności cyfrowej. Dzięki temu instytucje publiczne, które zdecydują się na ten CMS, mogą być pewne, że korzystają z rozwiązania na miarę współczesnych potrzeb i przepisów. TYPO3 jest więc nie tylko technicznym fundamentem pod dostępny serwis, ale również strategicznym partnerem w realizacji długofalowej polityki cyfrowej inkluzywności i otwartości.
Praktyczne aspekty inkluzywnego projektowania w TYPO3
TYPO3 to nie tylko system przyjazny dla deweloperów – to także narzędzie, które realnie wspiera codzienną pracę redaktorów i administratorów stron publicznych. Dzięki intuicyjnemu interfejsowi backendu oraz przemyślanej strukturze edytora treści, TYPO3 umożliwia tworzenie i zarządzanie zawartością w sposób zgodny z zasadami projektowania inkluzywnego – nawet bez zaawansowanej wiedzy technicznej.
System automatycznie podpowiada redaktorom właściwe praktyki – na przykład przypomina o dodaniu tekstu alternatywnego do grafik, zachęca do stosowania odpowiedniej hierarchii nagłówków (H1–H6), a także pozwala kontrolować kontrast kolorystyczny w publikowanych treściach. Takie wsparcie przekłada się na realną poprawę jakości serwisów, które są nie tylko dostępne, ale również przejrzyste i funkcjonalne dla wszystkich użytkowników.
Szablony TYPO3 oparte są na zasadach responsywnego i elastycznego projektowania, co oznacza, że serwisy automatycznie dostosowują się do rozdzielczości ekranu – od komputera stacjonarnego po smartfon. To szczególnie ważne w kontekście inkluzywności, ponieważ wiele osób starszych czy z niepełnosprawnościami korzysta dziś głównie z urządzeń mobilnych.
TYPO3 umożliwia również wdrażanie dodatkowych funkcjonalności dostępnościowych, takich jak:
- przyciski zmiany rozmiaru tekstu,
- przełączniki wersji kontrastowej,
- możliwość ukrywania elementów dekoracyjnych,
- łatwe linkowanie do wersji tekstowych dokumentów.
Wszystko to sprawia, że instytucje publiczne korzystające z TYPO3 mogą nie tylko spełniać ustawowe obowiązki, ale również aktywnie budować przyjazne środowisko cyfrowe, w którym nikt nie czuje się pominięty.
TYPO3 jako narzędzie przyszłości w kontekście dostępności
TYPO3 to system, który nie stoi w miejscu – jego siłą jest ciągły rozwój, wspierany przez aktywną społeczność open source, zespoły programistów oraz ekspertów ds. dostępności z całego świata. Dzięki temu TYPO3 pozostaje nie tylko zgodny z aktualnymi wymaganiami, ale też gotowy na przyszłe zmiany w przepisach, standardach technicznych i oczekiwaniach użytkowników.
Regularne aktualizacje rdzenia systemu uwzględniają zarówno poprawki bezpieczeństwa, jak i nowe funkcjonalności związane z dostępnością – np. lepsze wsparcie dla czytników ekranu, rozbudowane mechanizmy semantyczne czy gotowe komponenty ułatwiające wdrożenie WCAG 2.1. TYPO3 przewiduje również rozwój w kierunku wytycznych WCAG 2.2 i 3.0, co czyni go wyborem długoterminowym dla instytucji publicznych.
CMS ten oferuje również szerokie możliwości integracji z zewnętrznymi narzędziami i usługami, takimi jak:
- systemy analityki dostępności (Lighthouse, axe, WAVE),
- czytniki ekranu,
- narzędzia automatycznego generowania tekstów alternatywnych,
- systemy zarządzania tłumaczeniami i wielojęzycznością.
TYPO3 wspiera także tzw. progressive enhancement – umożliwiając budowanie rozwiązań, które działają płynnie na najnowszych przeglądarkach, ale pozostają dostępne również w starszych środowiskach. To szczególnie ważne dla użytkowników, którzy nie dysponują nowoczesnym sprzętem lub stabilnym łączem internetowym.
Co więcej, dzięki możliwości łatwego dostosowywania wyglądu i funkcjonalności strony do indywidualnych potrzeb odbiorców, TYPO3 pozwala tworzyć jeszcze bardziej spersonalizowane i angażujące środowisko cyfrowe. W dłuższej perspektywie oznacza to nie tylko spełnienie formalnych wymogów, ale też realną poprawę jakości interakcji użytkownika z serwisem. Dzięki elastyczności, otwartości i perspektywicznemu rozwojowi TYPO3 to narzędzie, które umożliwia instytucjom publicznym nie tylko spełnienie wymagań tu i teraz, ale także przygotowanie się na zmiany technologiczne i legislacyjne, jakie niesie przyszłość. Wybór TYPO3 to inwestycja w trwałe, inkluzywne rozwiązania cyfrowe.
Dostępność cyfrowa to dziś nie tylko standard, ale obowiązek – zwłaszcza w przypadku serwisów instytucji publicznych. TYPO3, jako otwartoźródłowy, elastyczny CMS, daje realne narzędzia do spełnienia tych wymagań i jednocześnie oferuje intuicyjne środowisko pracy dla redaktorów. Agencja TYPO3 Drblitz-weblab ma szeroką ofertę z zakresu TYPO 3. Zapraszamy do zapoznania się z naszym portfolio. Dzięki wbudowanym funkcjom, gotowym szablonom oraz możliwości integracji z narzędziami audytującymi, TYPO3 wspiera budowę cyfrowej przestrzeni otwartej dla wszystkich obywateli – niezależnie od ich ograniczeń czy kompetencji cyfrowych. To narzędzie nie tylko na dziś, ale i na nadchodzące lata.
Artykuł sponsorowany.
